Dit is de trailer van de film Rain Man. Een film over een autistische man die een fotografisch geheugen heeft en uitzonderlijk goed is in wiskunde.
Misschien is deze persoon wel degene waar je aan denkt als het om dubbel bijzondere leerlingen gaat. In deze film is het herkennen van dubbel bijzonder ook niet lastig. Het is overduidelijk dat het om een 'uitzonderlijk talent' gaat met 'complexe uitdagingen'.
Meestal is het niet zo duidelijk en zou je kunnen twijfelen of het om een dubbel bijzondere leerling gaat. Het talent maskeert de uitdaging en de uitdaging maskeert het talent. [2][5][9][17]
Tom Cruise heeft dyslexie.
De bekende acteur speelde in heel veel films en gebruikte voor het leren van een rol cassette-bandjes in plaats van geschreven tekst.
De term 'dubbel bijzonder''
De afgelopen dertig jaar is er een toenemende interesse voor dubbel bijzondere leerlingen door wetenschappers en onderzoekers.
Ondanks het feit dat verschillende wetenschappers* al langer geleden vast stelden dat er combinaties van begaafdheid en leer-ontwikkelings- of gedragsproblemen voorkomen, lag de focus tot eind jaren 70 vooral op de stoornis en op wat leerlingen niet konden.
In de jaren daarna kwamen er nieuwe bredere definities van begaafdheid waardoor ook bij leerlingen met leer- ontwikkelings- of gedragsproblemen vaker talent (h)erkend werd.
In 1986 gebruikt Gallenger voor het eerst de term twice exceptional voor leerlingen met zowel kenmerken van (hoog)begaafdheid als een leerprobleem.[9]
De term 'dubbel bijzonder' zorgt soms voor verwarring als het gaat om het herkennen van deze leerlingen, vooral buiten het gebied van begaafd onderwijs. Omdat de dubbel bijzondere leerling vaak niet past in de traditionele definitie van (hoog)begaafdheid en paradoxale behoeftes laat zien als het gaat om onderwijs, kan dit leiden tot het ontkennen van de (hoog)begaafdheid door sommige onderwijsprofessionals met als gevolg dat deze leerling niet de juiste uitdaging en/of begeleiding krijgt.
Een definitie van de dubbel bijzondere leerling kan helpen om deze leerlingen wél juist te identificeren en de complexiteit te begrijpen van (hoog)begaafdheid in combinatie met een leer-, ontwikkelings- en/of gedragsprobleem.
Het is belangrijk te begrijpen hoe de leer-ontwikkelings- of gedragsproblemen invloed kunnen hebben op de (hoog)begaafdheid. Een juiste identificatie van de onderwijsbehoeften van de dubbel bijzondere leerling kan helpen bij het ontwikkelen van juiste begeleiding.[17]
*Hollingworth 1923, Orton 1925, Asperger 1944, Gallaghner 1966 en Cruickshank 1977 [9]
Dubbel bijzondere leerlingen zijn leerlingen die laten zien de potentie te hebben voor uitzonderlijke prestaties of creatieve productiviteit in een of meerdere domeinen zoals, wiskunde, natuur-en scheikunde, techniek, kunsten of andere gebieden van productiviteit EN die een of meer stoornissen hebben. [17]
Dubbel bijzondere leerlingen vertonen uitzonderlijk talent en kenmerken van een stoornis, wat resulteert in unieke omstandigheden. Hun uitzonderlijke talent kan domineren en hun stoornis verbergen; hun stoornis kan overheersen en hun uitzonderlijke talent verbergen; elk kan de ander maskeren, zodat geen van beide wordt herkend of aangepakt. [9]
Bovenstaande definities zijn allemaal net even anders. De laatste is de meest recente en meest inclusieve definitie.
Alias, A., Rahman, S., Majid, R. A. & Yassin, S. F. M. (2013). Dabrowski’s Overexcitabilities Profile among Gifted Students. Asian Social Science, 9(16). https://doi.org/10.5539/ass.v9n16p120
Aqilah, H., Rosadah, A., & Majid, A. (2019). Learning Strategies for Twice-Exceptional Students. In International Journal of special education (Vol. 33, Issue 4).
Buică-Belciu, C., & Popovici, D.-V. (2014). Being Twice Exceptional: Gifted Students with Learning Disabilities. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 127, 519–523. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2014.03.302
Burger-Veltmeijer, A., Kroesbergen, E., Minnaert, A., & Hoogeveen, L. (2018). Passend onderwijs voor dubbel-bijzondere (hoog)begaafde leerlingen: Fabels en feiten over (het voorkomen van) frustratie van talent. 1–75.
Frumau, M., Derksen, J., & Peters, W. (2011). Hoogbegaafdheid: het label voorbij. GZ - Psychologie, 3(5), 32–37. https://doi.org/10.1007/s41480-011-0051-2
Fugate, C. M., Behrens, W. A., & Boswell, C. (2020). Understanding Twice-Exceptional Learners: Connecting Research to Practice (1ste editie). Routledge.
Gedragsstoornis of niet?: Het kind achter het label. (2012). In Kinderrechtencommissariaat Vlaamse Parlement. Retrieved December 22, 2022, from https://www.gunkinderenhuneigenlabel.nl/images/artikelen/pdf/Mini_advies_labeling_22_10_2012.pdf
Helmich, A. (z.d.).Wat is Creatief Hoogbegaafd?The Poëtry of Creation.https://www.thepoetryofcreation.nl/wat-is-creatief-hoogbegaafd
Karpinski, R. I., Kinase Kolb, A. M., Tetreault, N. A., & Borowski, T. B. (2018). High intelligence: A risk factor for psychological and physiological overexcitabilities. Intelligence, 66, 8–23. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.intell.2017.09.001
Kieboom, T. & Venderickx, K. (2017).Meer dan intelligent: De vele gezichten van hoogbegaafdheid bij jongeren en volwassenen. Lannoo.
Lee, A. M. I. (2022, September 14).The 13 disability categories under IDEA.https://www.understood.org/en/articles/conditions-covered-under-idea
Lind, S. (2011, september 14). Overexcitability and the Gifted. Sengifted. Geraadpleegd op 9 december 2022, van https://www.sengifted.org/post/overexcitability-and-the-gifted
Ozcan, D., & Kayadelen, K. (2015). Special Education Teachers and Their Opinions about the Education of Gifted Students. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 190(May 2015), 358–363. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2015.05.011
Renzulli, J. S. & Reis, S. M. (2018). The three-ring conception of giftedness: A developmental approach for promoting creative productivity in young people. APA handbook of giftedness and talent, 185–199. https://doi.org/10.1037/0000038-012
Schrover, E. (2015). Uitdagend onderwijs aan begaafde leerlingen 2015: verrijkingstrajecten met effect (1ste editie). Koninklijke Van Gorcum.
Thiel, M. van, Nauta, N. & Derksen, J. (2019). An Experiential Model of Giftedness: Giftedness from an Internal Point of View, made Explicit by Means of the Delphi Method.Advanced Development, Volume 17, 1-15. https://www.oya.nl/wp-content/uploads/2019/07/190702-article-Delphi-Model-of-Giftedness-ADJ-reprint.pdf.
Van Gerven, E. (2019). Niets doen en wachten op de wetenschap is geen optie: Het begeleiden van dubbel-bijzondere leerlingen.Slim Educatief. https://www.slimeducatief.nl/artikelen//
Webb, J. T., Amend, E. R., Webb, N. E. & Goerss, J. (2013). Misdiagnose van hoogbegaafden: handreikingen voor passende hulp (1ste editie). Koninklijke Van Gorcum.